مورفولوژی و مطالعه رابطه فیلوژنتیکی زنگهای melampsora جدا شده از گونه های صنوبر و بید در استان اصفهان با استفاده از تجزیه و تحلیل توالی نواحی its-rdna

جنس های بید و صنوبر از تیره salicaceae در اکثر مناطق جهان گسترش دارند. گونه های مختلفی از جنس های فوق در بازسازی طبیعی جنگل ها، حفاظت خاک و آب و نیز به عنوان گیاهان زینتی اهمیت دارند. با توجه به نیازهای روزافزون به چوب و به منظور پیشگیری از کمبود آن در تامین نیازمندی های صنایع جدید، کاشت این گونه درختان به منظور تولید چوب با ححم زیاد در مدتی کوتاه، یکی از اقدامات اساسی می باشد که در تمام کشورهای پیشرفته جهان مورد توجه قرار گرفته است. هم اکنون به دلیل توسعه سیستم تک کشتی و کشت رقم های با دوره رشد کوتاه مدت و حساس در مناطق مختلف دنیا بیماری برگی که در نتیجه حمله قارچ پارازیت اجباری melampsora sp. حاصل می شود باعث کاهش محصول 40-30% ماده خشک درختان می شود. در این پژوهش زنگ melampsora از شاخه، برگ و پاجوش های میزبان های گیاهی salix alba، s. caramanica و populus alba در مناطق مختلف استان اصفهان جمع آوری گردید. ویژگی های ظاهری میزبان تلیومی از جمله شاخه، برگ، دمبرگ و گل آذین بررسی و گونه های فوق شناسایی گردید. سپس خصوصیات مورفولوژیک جدایه های زنگ جمع آوری شده با استفاده از کلیدهای موجود مورد بررسی قرار گرفت. اکثر جدایه ها با توجه به خصوصیات مورفولوژیک گونه m. salicis-albae تشخیص داده شدند. دو جدایه kh1 و kh2 از روی گونه بید s. caramanica جدا و تحت عنوان گونه جدید melampsora euonymi-capraearum در ایران معرفی شدند. شش جدایه نیز از روی گونه populus alba جداسازی شدند وتحت عنوان گونه جدید m. magnusiana شناسایی شدند. از مهمترین شاخصه های مورفولوژیکی این گونه برای تشخیص از دیگر گونه های شناسایی شده روی صنوبر در کشور تزیینات کاملا یکنواخت سطح اوردینیوسپورها و وجود خار در رأس آنها می باشد. پس از استخراج dna ژنومی این جدایه ها از جفت آغازگر اختصاصی بازیدیومیست ها its1-f/its4-b برای تکثیر نواحی its1، its2، و توالی قسمتی از ژن18s ، توالی کامل ژن 5.8s و قسمتی از توالی ژن 28s استفاده گردید. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی بین جدایه های جمع آوری شده در استان اصفهان از سه آنزیم برشی ecori، alui ، و haeiii استفاده گردید لیکن هیچگونه تنوعی بین جدایه ها و حتی بین سه گونه شناسایی شده در روش pcr-rflp مشاهده نشد. توالی یابی نوکلیوتیدی مناطق مورد نظر از طریق ایجاد همسانه با استفاده از پنج جدایه جمع آوری شده و یک جدایه اسیومی دریافت شده از موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، انجام گرفت. با بررسی های مولکولی صورت گرفته توالی جدایه های kh1 و kh2 کاملا با توالی جدایه های شناسایی شده به عنوان گونه m. salicis-albae یکسان بود. با توجه به تفاوت های قابل توجه مورفولوژیکی این دو جدایه و شباهت بالای مورفولوژیکی به گونه m. euonymi-capraearum مشخص می شود که تنها با تعیین توالی این نواحی نمی توان به دیدگاه جامع از تمام ژنوم دست یافت و برای داشتن یک دیدگاه درست درباره ژنوم بهتر است از تعیین توالی چند ژن استفاده کرد. از بین جدایه های معرفی شده به عنوان گونه m. salicis-albae نیز جدایه ab1 تفاوت قابل توجه و جدایه fl1 تفاوت اندکی نسبت به توالی گونه m. salicis-albae از (کشور انگلیس) داشت. در مورد جدایه bk1 بررسی های مولکولی و مورفولوژیکی گونه جدید m. magnusiana را تایید کردند. با توالی یابی جدایه اسیومی as1 نیز ارتباط این جدایه با گونه های melampsora روی salicaceae تایید گردید